1-مقدمه:

تورم يكي از موضاعات اساسي و متغيرهاي كليدي تأثيرگذار بر متغيرهاي كلان اقتصادي است كه از ديرباز مورد بحث نظريه‌پردازان اقتصادي بوده است. بسياري از اقتصاددانان بر اين باور هستند كه تورم منشأ عدم ثبات اقتصادي است و كشورهايي كه با تورم بالا روبه‌رو هستند از بي‌ثباتي اقتصاد رنج مي‌برند. باتوجه به تجربه تورم بالا در ايران در سال‌هاي متمادي و تحت تأثير قرار دادن رفاه مصرف‌كنندگان و وضعيت فعاليت بنگاههاي اقتصادي، مسئولين و سياستگذاران اقتصادي در سال‌هاي اخير تلاش كرده‌اند سياست‌هاي پولي و مالي را به‌گونه‌اي تنظيم نمايند كه افزايش قيمت تحت كنترل قرار گيرد كه نتيجه آن، تورم تك رقمي در سال 1396 بوده‌است. هر يك از گروههاي كالايي مصرفي خانوارها در تورم كل، سهم متفاوتي را داشته‌اند كه اطلاع از اين سهم‌ها مي‌تواند سياست‌هاي ضد تورمي دولت و سياستگذاران را هدفمند كند و همچنين مي‌تواند راهنماي عمل خوبي براي دولتمردان در زمينه نظارت و كنترل قيمتي، شناسايي و اعطاي يارانه به برخي اقلام خاص و ضروري و همچنين شناخت نقاط قوت و ضعف عملكرد دولت در برنامه‌هاي اقتصادي و... باشد. بنابراين در اين گزارش، سهم گروه‌هاي مختلف از تورم كل كشور، تورم مناطق شهري و همچنين تورم مناطق روستايي در سال 1396 محاسبه و ضمن مقايسه با ضرايب اهميت گروه در سبد مصرفي خانوار، مشخص شود، هر گروه چه ميزان در تورم سهيم بوده‌اند.

 2-    سهم گروه‌هاي اصلي كالاها و خدمات سبد مصرفي خانوار از تورم كل كشور سال 1396 (100=1395)

طبق نتايج منتشر شده در سال 1396، شاخص كل كشور در اين سال (بر مبناي100=1395) عدد 108.2 را نشان مي‌دهد. درصد تغيير شاخص سال 1396 نسبت به سال 1395 (نرخ تورم کالاها و خدمات مصرفی خانوارهاي كل كشور در سال 1396) برای کل کشور برابر 8.2 درصد است. در جدول زير نرخ تورم، ضريب اهميت، سهم از تورم و رتبه تأثيرگذاري در نرخ تورم سال 1396 براي گروههاي اصلي آورده شده است. ضريب اهميت و تغييرات قيمت عوامل تعيين كننده سهم گروه از تورم كل مي‌باشد. همانطور كه در جدول زير مشاهده مي‌شود، گروه "خوراكيها و آشاميدني‌ها" بيشترين نقش را در تورم سال 1396 داشته است. ضريب اهميت اين گروه در سبد مصرفي خانوارها بعد از گروه "مسكن، آب، برق، گاز و ساير سوختها" در رتبه دوم قرار دارد كه اين موضوع نشان‌دهنده افزايش قابل توجه قيمت "خوراكيها و آشاميدني‌ها" در مقايسه با "مسكن، آب، برق، گاز و ساير سوختها" مي‌باشد بطوريكه اثر افزايش قيمت "خوراكيها و آشاميدني‌ها" بر عامل ضريب اهميت گروه "مسكن، آب، برق، گاز و ساير سوختها" پيشي گرفته و باعث شده است تا گروه "خوراكيها و آشاميدني‌ها" بيشترين سهم را در تورم سال 1396 داشته باشد. لازم است به اين نكته اشاره شود كه برخي گروهها ممكن است از تورم بالايي برخوردار باشند اما با توجه به پايين بودن ضريب اهميت اين گروهها در سبد مصرفي خانوارها، سهم كمتري در تورم كل داشته باشند. با مشاهده اطلاعات مربوط به گروه "خوراكيها و آشاميدني‌ها" مشخص است كه اين گروه هم ضريب اهميت بالايي در سبد مصرفي خانوارها داشته‌است (بعد از گروه "مسكن، آب، برق، گاز و ساير سوختها" در رتبه دوم قرار دارد) و هم از تورم بالايي در سال 1396 برخوردار بوده است كه هر دو اين عوامل باعث شده اين گروه بيشترين سهم را در تورم كل داشته باشد. با دقت در اطلاعات گروه "مسكن، آب، برق، گاز و ساير سوختها" مشاهده مي‌شود كه تورم اين گروه در بين گروهها در رتبه پنجم قرار دارد اما با توجه به بالا بودن ضريب اهميت آن در سبد مصرفي خانوارها دومين سهم را در تورم كل داشته است. گروه "آموزش"، "تفريح و فرهنگ"، و "دخانيات" با وجود داشتن نرخ تورم نسبتاً بالا، سهم بسيار ناچيزي در تورم كل داشته است كه اين موضوع در نتيجه پايين بودن ضريب اهميت اين گروهها در سبد مصرفي خانوارها مي‌باشد. بنابراين آنچه در اينجا بيشتر جلب توجه مي‌كند بالا بودن ضريب اهميت گروه "خوراكيها و آشاميدني‌ها" در سبد مصرفي خانوارهاي كشور و همچنين نرخ تورم بسيار بالاي اين گروه در مقايسه با ساير گروهها و نهايتاً سهم بالاي آن در تورم كل مي‌باشد كه بايستي مورد توجه قرار گيرد...

اين مقاله به قلم آقاي حجت اكبريان كارشناس شاخص قيمت توليد كننده بخش كشاورزي دفتر شاخص فيمت‌ها است.براي مشاهده  متن كامل مقاله به فايل پيوست مراجعه كنيد.