مقدمه

مركز آمار ايران مطابق قانون وظيفه انجام سرشماري هاي عمومي و آمارگيري هاي نمونه اي در زمينه هاي اجتماعي و اقتصادي را بر عهده دارد. بيش از 50 سال از تاسيس مركز آمار ايران می‌گذرد و در تمام اين سال ها توليد و انتشار آمارهاي رسمي بر عهده مركزآمار ايران بوده است. از جمله مهم ترین آمارگیری ها در زمینه اجتماعی که موضوع مورد نظر این گزارش است، سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و طرح آمارگيري نيروي کار می باشد.

سرشماري عمومي نفوس و مسكن با هدف شمارش همه افراد جامعه و به منظور شناخت ویژگی های جمعیتی و مسکن خانوارها و نیز تهیه چارچوب طرح های آماری انجام مي شود. اولين سرشماري در سال 1335 و آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 1395 اجرا شده است.

طرح آمارگیری نیروی‌کار از مهمترین طرح های آماری مرکز آمار ایران است که با جمع آوری اطلاعات پایه‌ای نیروی‌کار کشور، امکان تهیه و ارزیابی برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... را فراهم می‌کند. ازسال‌ 1376 تا 1379طرح‌ نمونه‌گيري‌ ويژگي‌هاي‌ اشتغال‌ و بيكاري‌ خانوار به صورت سالانه و سال‌های1380تا 1382 به صورت فصلی و در سال 1383در دو فصل بهار و پاییز اجرا شده است. از سال 1384 طرح آمارگيري نيروي كار با اهداف کلی و تفصیلی وسیع‌تر جایگزین طرح مذکور شد. محاسبات مربوط به نرخ بیکاری، نرخ مشارکت و تغییرات آن در جامعه نيز با استفاده از نتايج طرح نیروی‌کار انجام مي‌شود. اين طرح در هرفصل 60000 نمونه دارد و به صورت فصلي در مناطق شهري و روستايي انجام مي‌شود. نتایج این طرح تا سطح استان قابل انتشارّ می‌باشد.

از آنجا که بر طبق قانون درکشورمان سرشماری های عمومی نفوس و مسکن با فواصل زمانی بلند مدت هر ده سال یکبار انجام  و نتایج آن منتشرمی شود، برای محاسبه شاخص های اجتماعی و اقتصادی نیاز به اجرای طرح های آمارگیری وجود دارد. از جمله شاخص‌های مهم توسعه اجتماعی اقتصادی، شاخص‌های مربوط به سواد هست که برای تأمین نیازهای پژوهشی کشور و اعلام آن به مراجع بین المللی‌آماری برای ارتقای رتبه‌کشور نیازمند یک طرح آمارگیری جایگزین هستیم و با توجه به اینکه در طرح آمارگیری نیروی کار، اقلام سواد پرسیده می‌شود و دارای تعداد نمونه قابل قبولی می‌باشد، بنابراین در این مطالعه نرخ بی‌سوادی بر اساس نتایج طرح نیروی‌کار در فاصله بین سرشماری ها مورد بررسی قرار گرفته است.

برای مشاهده متن کامل به فایل پیوست مراجعه کنید.