در ابتدا در خصوص ضرورت تغییر سال پایه طرح شاخص قیمت مصرف کننده توضیحاتی ارائه فرمائید.

طبق استانداردهای بین المللی و مورد توافق کشورها، برای محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده و نرخ تورم یک سبد معین از کالاها و خدمات که نماینده خوبی از الگوی مصرفی خانوارهای کشور باشد در سال پایه انتخاب و با فرض اینکه این الگوی مصرفی تا سال پایه بعدی تغییری نکند؛ ارزش آن تا سال پایه بعدی رصد می­‌شود. ولی آنچه که در عمل اتفاق می­‌ا­فتد این است که تحولات اقتصادی، اجتماعی و جغرافیایی به مرور زمان منجر به تغییر رفتار مصرفی خانوارها می­‌شود به‌طوری که ترکیب و سهم اقلام موجود در سبدخانوارهای کشور، سال به سال تغییر می­‌کند. از جمله عواملی که منجر به تغییر الگوی مصرفی خانوارهای کشور می­شود می­‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1-تغییر و پیشرفت تکنولوژی که منجر به معرفی محصولات جدید و یا منسوخ شدن برخی کالاهای قبلی شده و در نتیجه منجر به تغییر در سبک زندگی خانوارها می­‌شود. برای مثال در سالیان اخیر می‌­توان از افزایش قابل توجه ضریب نفوذ اینترنت در مناطق روستایی و یا اضافه شدن قلم کرایه تاکسی­‌های اینترنتی بر اساس سال پایه 1400 به  طرح شاخص قیمت مصرف کننده اشاره کرد.

2- تغییر در تعداد و همچنین ترکیب جمعیتی کشور. همانطور که می­‌دانید در سالیان اخیر نرخ رشد جمعیت کشور به شدت کاهش یافته است و ویژگی خاص جمعیت ایران که جوانی آن بود در حال تغییر است بدیهی است که الگوی مصرفی جمعیت میانسال یا پیر با الگوی مصرفی جمعیت جوان متفاوت است. از طرف دیگر بعد خانوار نیز در مناطق شهری و روستایی کاهش یافته است لذا اگر در سالیان گذشته هر خانوار باید متحمل هزینه آموزش و تحصیل چندین فرزند خود می­‌شد، در حال حاضر با کاهش تعداد فرزندان به یک یا دو فرزند در هر خانوار، سهم هزینه آموزش خانوار از این نظر محدودتر شده است، اگر چه توجه به آموزش و تحصیل فرزندان در سالیان اخیر بیشتر شده و از این منظر خانوارها هزینه بیشتری برای آموزش فرزندان می­‌پردازند.

3- تغییر در درآمد و قدرت خرید خانوارها: به‌طور طبیعی چنانچه درآمد و قدرت خرید خانوارها افزایش یابد انتظار بر این است که سهم هزینه‌هایی همچون تفریحات و سرگرمی­‌ها در کل هزینه خانوار افزایش یابد و برعکس چنانچه درآمد خانوارها کاهش داشته باشد، سهم اقلام ضروری همچون خوراکی‌­ها و آشامیدنی­‌ها در سبد مصرفی خانوار افزایش و سهم هزینه­‌هایی مانند تفریحات و سرگرمی‌­ها و حتی بهداشت و درمان در کل هزینه خانوار کاهش می­‌یابد.  

همچنین سایر شرایط عمومی کشور از جمله وضعیت عمومی اقتصاد، میزان درآمدهای ارزی کشور و نوسانات آن، میزان و نوع کالاهای وارداتی و... همگی منجر به تغییر در ترجیحات مصرف کنندگان و  تغییر در الگوی مصرفی خانوارها می­‌شود.

 هرچه این تغییر و تحولات سریع‌تر و با شدت بیشتری باشد تغییر در الگوی مصرفی خانوارها نیز سریع‌تر و گسترده‌­تر خواهد بود. لذا با فاصله گرفتن از سال پایه، سبد مصرفی نمونه که به‌عنوان الگوی مصرفی جامعه انتخاب شده است تغییر می­‌کند ولی در محاسبات نرخ تورم از همان سبد سال پایه استفاده می­‌شود لذا با فرض ثابت بودن سایر مولفه‌­ها، با فاصله گرفتن از سال پایه از دقت نتایج محاسباتی کاسته خواهد شد و به اصطلاح نتایج محاسباتی دارای مقداری اریبی خواهد بود و لذا محاسبه نرخ تورم با سبد قبلی ضمن اینکه اثر خطای موجود را به سایر شاخص­‌های آماری تحمیل می‌­کند؛ به سیاستگذار و برنامه ریز نیزعلامت اشتباه می­‌دهد.

لذا طبق دستورالعمل­‌های بین المللی لازم است سال پایه شاخص‌­های آماری از جمله طرح‌­های حوزه شاخص قیمت هر چند سال یک‌بار تغییر نماید و این فرآیند جزء لاینفک فرآیند تهیه و انتشار شاخص‌­های قیمت می‌­باشد که به‌طور منظم هر چند سال یک‌بار انجام می­‌شود.

لطفا در خصوص تاریخچه تغییر سال پایه طرح های شاخص قمیت مصرف کننده در مرکز آمار ایران و اینکه چرا سال 1400 به‌عنوان سال پایه طرح شاخص قیمت مصرف کننده انتخاب شد توضیح دهید.

همانطور که ذکر شد تغییر سال پایه جزء لاینفک فرآیند تهیه و انتشار شاخص قیمت مصرف کننده است، سوال مهم‌تر این است که در چه زمانی باید سال پایه را تغییر دهیم.

تا دو سه دهه قبل تغییر سال پایه شاخص قیمت مصرف کننده ممکن بود 10 سال و یا بیشتر هم طول بکشد و یا به‌عبارت دیگر فاصله دو سال پایه متوالی می­‌توانست 10 سال و بیشتر هم باشد که این امر بدلیل سرعت کمتر تغییرات جوامع بود؛ چون­‌که شیوه زندگی و الگوی مصرفی خانوارها با سرعت کنونی تغییر نمی­کرد. لذا سبد کالاها و خدمات مصرفی خانوارها می‌­توانست بدون اینکه خدشه‌­ای به دقت محاسبه شاخص قیمت وارد نماید چندین سال ثابت نگه داشته شود. در دو سه دهه اخیر، تغییر الگوی مصرفی خانوارها آنچنان با سرعت رخ می­‌دهد که در توصیه­‌نامه‌­های بین المللی فاصله بین دو سال پایه متوالی، 5 سال توصیه شده است. البته این هم در شرایطی است که شاخص‌­ها و نماگرهای کلان اقتصادی و اجتماعی کشور از ثبات نسبی برخوردادر باشد و تغییرات فاحش و ناگهانی در فاصله 5 سال در کشور مورد نظر رخ نداده باشد.

در مرکز آمار ایران که فعالیت تهیه و انتشار شاخص قیمت مصرف کننده (در مناطق روستایی و پس از آن در مناطق شهری) از اوایل دهه 60 شروع شده است، تاکنون در سال­‌های 1361، 1374، 1381، 1390 و 1395 سال پایه شاخص قیمت مصرف کننده تغییر کرده است و سال پایه 1400 به‌عنوان جدیدترین سال پایه طرح­‌های آماری است که در اوایل پاییز 1401 در طرح شاخص قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی اعمال شد و در حال حاضر هم در طرح شاخص قیمت مصرف کننده اعمال شده است و در آینده نزدیک نیز در سایر طرح‌­های شاخص قیمت تولید کننده و حسابهای ملی اعمال خواهد شد.  

اینکه چرا سال 1400 به‌عنوان سال پایه انتخاب شد دلایلی به شرح زیر دارد:

1- تغییر سال پایه فرآیندی بسیار پیچیده و زمان بر می­‌باشد که الزامات خاص خود را دارد و از شروع کار تا مراحل پایانی محاسبه و انتشار نتایج معمولا بین 4 تا 5 سال طول می‌­کشد و تصمیم بزرگی است که تمام ارکان مرکز آمار ایران و استانهای کشور را درگیر خود می­‌کند لذا باید با برنامه ریزی معین تمهیدات لازم برای اجرای موفق آن از قبل پیش‌­بینی و فراهم شود. لذا با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور و همچنین عامل مهم تعین کننده "امکانات اجرایی" تغییر سال پایه، از قبل سال 1400 برای تغییر سال پایه طرح‌­های آماری انتخاب شده بود.

2- شاخص‌­های آماری مختلف که در نظام آماری کشور تولید می­‌شوند به‌شدت به یکدیگر وابسته­‌اند به‌طوری­‌که تغییر در یکی از این شاخص‌­ها به‌صورت زنجیره‌­وار اثر خود را بر سایر شاخص‌­ها خواهد گذاشت برای مثال یکی از کاربردهای مهم شاخص قیمت مصرف کننده، استفاده از آن برای تعدیل حساب‌های ملی به قیمت ثابت برای محاسبه رشد اقتصادی است. از آنجا كه در مركز آمار ایران علاوه بر شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قيمت توليدكننده نيز تهيه مي‌شود، داشتن يك سال پايه براي تمام شاخص‌هاي قيمت ضروري است و لازم است براي تمام شاخص‌هاي قيمت، يك سال به عنوان دوره پايه درنظر گرفته شود تا براي استفاده‌كننده به ويژه براي تعديل حساب‌هاي اقتصادي به قيمت ثابت مشكل يكسان‌سازي سال پايه وجود نداشته باشد. لذا طبق برنامه از قبل تعیین شده برنامه اجرایی مرکز آمار ایران و استان­‌های کشور تغییر سال پایه تمام طرح‌­های آماری مرتبط از 1395 به سال 1400 بوده است.

3- یکی از عوامل بسیار مهمی که مرکز آمار ایران را مجاب به تغییر هرچه سریع‌تر سال پایه در انتهای سال 1400نمود؛ بروز تحولات اقتصادی گسترده در3، 4 سال اخیر بود که بخش اعظم آن بواسطه تحریم‌­های ناجوانمردانه علیه کشورمان  بود که منجر به ایجاد نوسانات گسترده در شاخص‌­های کلان اقتصادی از جمله ایجاد تلاطمات ارزی گسترده در کشور شد و پیش بینی پذیری اقتصاد کشور را با چالش جدی مواجه نمود. این مساله بدون توجه به اثر تورمی آن، سطح عددی شاخص‌­های قیمت را خصوصا در بین گروه‌­های کالایی به شدت افزایش داده بود. طبق اطلاعات شاخص قیمت مصرف کننده در بهمن ماه 1401، عدد شاخص کل با سال پایه 1395 به 608.0،  شاخص قیمت خوراکی‌­ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات به 909.3 و شاخص قیمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات به عدد 495.3 رسیده است. این مساله بیانگر این است که قیمت خوراکی­‌ها طی این 5 سال به­‌طور متوسط بیش از 9 برابر شده است؛ لذا می­دانیم که خانوارهای کشور در واقعیت الگوی مصرفی خود را تغییر داده‌­اند و در سبد مصرفی خانوارهای کشور بین کالاهای ارزان­تر و گران­تر جانشینی اتفاق افتاده است؛ در حالی‌که در محاسبات نرخ تورم با سال پایه 1395 این اثر جانشینی دیده نمی­‌شود. لذا برای جلوگیری از ارسال سیگنال­‌های نادرست به جامعه چاره‌­ای جز تغییر هرچه سریع‌تر سال پایه شاخص­‌های قیمت نداشتیم به­‌همین خاطر با برنامه‌­ریزی فشرده از ابتدای سال 1399 به‌­ روز رسانی سبد مصرف کننده با جدیت بیشتری پیگیری شد تا فرآیند تغییر سال پایه از 1395 به 1400در انتهای سال 1401 به پایان برسد. در همین راستا پس از تعیین اقلام سبد جدید از ابتدای سال 1400 قیمت­‌گیری با اقلام جدید صورت گرفت.

برخی می‌گویند مرکز آمار برای این که عدد تورم را کاهش دهد دست به تغییر سال پایه زده است. چه توضیحی دارید؟

مرکز آمار ایران یک نهاد علمی و تخصصی است و مناسبات سیاسی و غیرفنی هیچ‌گاه بر مرکز آمار ایران حاکم نبوده است. در این مرکز تمام فرآیندهای آماری طبق استاندارهای بین المللی است و از دل کار کارشناسی بیرون می­‌آید و در تمام مراحل نیازسنجی تا تولید و انتشار آمارهای رسمی کار کارشناسی و فنی است که حرف اول را می­‌زند. لذا موضوع تغییر سال پایه با هدف کاهش تورم، حرف بسیار غیرکارشناسی و غیرمنصفانه‌­ای است و اگر کسی این موضوع را مطرح می‌کند احتمالاً ناشی از عدم آگاهی به اصول و فرایند تغییر سال پایه شاخص قیمت‌ها است چرا که تغییر سال پایه تصمیمی نیست که در اسفند یا بهمن سال قبل گرفته شده باشد و سریعاً هم عملیاتی شده باشد. همان‌طور که عرض کردم فرایند تغییر سال پایه از سال‍ه‌ای قبل از آن یعنی از سال 1399 شروع شده است و پیرو آن اقلام سبد نهایی شده، پرسشنامه تغییر کرده و از ابتدای سال 1400 به طور مداوم و ماهانه قیمت‌گیری بر اساس سبد جدید صورت گرفته است. به عبارت دیگر برای تغییر سال پایه حدود 3 سال کار صورت گرفته است و از سال‌های قبل تغییر سال پایه شاخص قیمت در برنامه مرکز آمار ایران پیش‌بینی شده است.

البته اگر شما جستجویی در اینترنت نمایید متوجه خواهید شد این مباحث که بیشتر هم عامه پسند و غیر کارشناسی است، در سنوات گذشته هم مطرح بوده است و مربوط به الان یا این طرح خاص نمی­‌باشد. قطعا در 2، 3 سال آینده هم که سال پایه حساب‌های ملی ویا سایر طرح‌­های شاخص قیمت تولید کننده تغییر نماید این موضوعات مطرح خواهد شد. لذا  از جامعه علمی و دانشگاهی و اصحاب رسانه درخواست می­‌کنیم ضمن اینکه ما را از پیشنهادات و نقدهای کارشناسی خودشان بهره‌­مند می‌­نمایند؛ هر گونه سوال و یا ابهام در خصوص فرایند تغییر سال پایه را از طریق روابط عمومی مرکز آمار ایران پیگیری نمایند و در اسرع وقت پاسخ خود را دریافت نمایند. 

چرا اسفند 1401 برای تغییر سال پایه انتخاب شد؟ آیا نمی­‌شد نتایج اسفند را با همان سال پایه قبلی منتشر نمود و از فروردین 1402 اقدام به تغییر سال پایه نمود ؟

طبق دستورالعمل­‌های بین المللی، به سازمان­های آماری توصیه می­شود با توجه به ابعاد گسترده و چندوجهی تغییر سال پایه از این فرصت، استفاده بهینه نموده و ضمن رفع نقایص احتمالی طرح، بهبودهای لازم در فرآیندها و روش­های محاسباتی را مطابق آخرین ویرایش دستورالعمل بین‌­المللی شاخص قیمت مصرف کننده در طرح خود اعمال نمایند. با توجه به تحولات شدید اقتصادی چند سال اخیر و با علم به تغییر حتمی ترکیب و سهم اقلام سبد مصرف کننده و عدم امکان اعمال آن در محاسبات تورم، برنامه فشرده مرکز آمار ایران اتمام  فرآیند تغییر سال پایه، قبل از پایان سال 1401 و انتشار نتایج با سال پایه جدید بود. ولی علی­رغم تلاش‌­های صورت گرفته و با توجه به تغییرات و بهبودهای گسترده‌­ای که در این سال پایه اعمال شد، فرآیند تغییر سال پایه در سال 1401 به پایان نرسید.

  ویژگی‌­های سال پایه جدید طرح شاخص قیمت مصرف کننده چیست و چه تغییرات و بهبودهایی در فرآیندهای محاسباتی شما اتفاق افتاده است؟

در فرآیند تغییر سال پایه از سال 1395به 1400سعی شده است با توجه به ظرفیت‌­های موجود در نظام آماری کشور و طبق آخرین ویرایش دستورالعمل شاخص قیمت مصرف کننده 2020 [1] آخرین توصیه‌­های بین المللی در فرآیند محاسبات نرخ تورم رعایت شود لذا مطابق دستورالعمل 2020 تغییرات زیر در فرآیند محاسبات نرخ تورم مرکز آمار ایران اعمال شد:

1. بهبود روش اجرای و محاسبه قیمت اجاره بها:

در سال پایه 1400 حجم نمونه طرح شاخص قیمت اجاره بها 6 برابر شده است؛ به‌طوری که بیش از 30000 خانوار مستأجر نمونه وجود دارد که به شش پنل مساوی، هر یک بار بیش از 5000 خانوار تقسیم شده‌­اند و به هر خانوار دو بار در سال و به فاصله شش ماه مراجعه حضوری می­‌شود. روش جدید محاسبه قیمت اجاره بها دقیقا طبق دستورالعمل شاخص قیمت مصرف کننده 2020  انجام می‌­شود.

2- بهبود در روش محاسبه شاخص قیمت گروه میوه‌­ها بر اساس آخرین ویرایش دستورالعمل شاخص قیمت مصرف  کننده 2020

3- تغییر در دامنه پوشش: در طرح شاخص قیمت مصرف کننده شهری، تعداد شهرستان­‌های مورد آمارگیری از 231 شهرستان در سال پایه 1395 به 251 شهرستان در سال پایه 1400، تعداد مناطق شهری از 357 منطقه شهری به 394 منطقه شهری، تعداد اقلام از 455 قلم به 460 قلم و تعداد کارگاه از 65000 کارگاه به 67000 کارگاه و در نهایت تعداد مظنه­‌های قیمت در ماه از 240 هزار مظنه به 260 هزار مظنه افزایش یافته است.

در طرح شاخص قیمت مصرف کننده روستایی: تعداد آبادی­‌های مورد آمارگیری از 626 آبادی به 671 آبادی، تعداد اقلام از 305 قلم به 336 قلم، تعداد کارگاه از 8500 کارگاه به 9000 کارگاه و تعداد مظنه‌­های قیمت از 105 هزار مظنه به 120 هزار مظنه افزایش یافته است.

به‌طور کلی در سال پایه جدید برای محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده 474 قلم کالا و خدمت به‌صورت ماهانه قیمت گیری می­‌شوند که شامل 342 قلم کالا و 132 قلم خدمت می‌­باشد. از این 474 قلم 145 قلم در زیرمجموعه خوراکی و آشامیدنی و دخانیات و 329 قلم در زیرمجموعه کالای غیرخوراکی و خدمات  قرار می­گیرد.

مهم‌ترین ویژگی حضور یک قلم در سبد مصرفی خانوار هم بالا بودن ضریب اهمیت آن در سبد خانوار می باشد به گونه‌­ای که بتواند نماینده خوبی برای اقلام گروه خود باشد. در این راستا سعی شده است در سال پایه 1400 اقلام انتخابی هر گروه حداقل 80 درصد ضریب اهمیت آن گروه را داشته باشد تا بتواند تغییرات قیمت آن گروه را نمایندگی کند.

4- طبقه بندی کالاها و خدمات: در این سال پایه نیز همانند سال پایه 1395 از طبقه‌بندی بین المللیCOICOP  (طبقه بندی مصرف فردی بر حسب هدف) استفاده شده است است که شامل ۱۲ بخش، ۴۷ گروه و ۱۱۷ طبقه می‌­باشد. از مزایای این طبقه­‌بندی می‌­توان به قابلیت مقایسه بین المللی نتایج اشاره کرد.

نحوه انتخاب اقلام برای سبد مصرف کننده که مبنای محاسبات نرخ تورم قرار می­گیرد به چه شکل است؟

 برای تعیین اقلام سبد مصرف کننده از نتایج طرح هزینه درآمد خانوار استفاده می­شود. همانطور که استحضار دارید طرح هزینه و درآمد خانوار از طرح‌­های مهم و قدیمی مرکز آمار ایران می‌­باشد که با هدف رصد وضعیت معیشت و شناخت الگوی مصرفی خانوارهای کشور هر ساله و به‌طور منظم در نقاط شهری و روستایی 31 استان کشور اجرا می­‌شود. دامنه پوشش این طرح در نقاط شهری 19000 خانوار  و در نقاط  روستایی 18000 خانوار می‌­باشد. برای تعیین اقلام سبد مصرف کننده، نتایج طرح هزینه و درآمد خانوار طی 5 سال گذشته مورد بررسی قرار می­‌گیرد که با توجه به تفاوت در الگوی مصرفی خانوارها در استان­‌های مختلف و همچنین در نقاط شهری و روستایی دو سبد مختلف برای قیمت گیری در نقاط شهری و روستایی انتخاب می­‌شود. در این دو سبد علاوه بر تفاوت در برخی اقلام در نقاط شهری و روستایی، وزن کالاها و خدمات نیز متفاوت می‌­باشد برای مثال طبق الگوی مصرفی خانوارهای کشور در سال 1400، در نقاط شهری سهم هزینه مسکن حدود 37 درصد و در نقاط روستایی حدود 17 درصد می‌­باشد از طرف دیگر سهم خوراکی­ها و آشامیدنی‌ها در نقاط شهری حدود 27 درصد و در نقاط روستایی حدود 40 درصد می‌­باشد در مورد سایر اقلام نیز الگوی مصرفی خانوارهای شهری و روستایی متفاوت است. برای انتخاب اقلام بدین شکل عمل می­‌شود که نسبت متوسط هزینه اقلام به متوسط هزینه کل خانوار استخراج و با توجه به طبقه بندی مصرف فردی بر مبنای هدف (COICOP) برای گروه­‌های کالایی، اقلامی انتخاب می‌­شوند که بیشترین وزن نسبی در بودجه خانوار را داشته باشند به‌طوری­که حداقل پوشش 80 درصد هزینه‌­ها در زیر مجموعه یک گروه تامین شود. به طور مثال در گروه نان و غلات با انتخاب 18 قلم این پوشش هزینه‌­ای محقق می­‌شود. البته اقلام نهایی که برای قیمت گیری انتخاب می­‌شوند ، علاوه بر ضریب اهمیت بالا در سبد خانوار، لازم است ویژگی­‌های دیگری نیز داشته باشند؛ از جمله اینکه امكان تعيين مشخصات نسبتاً دقيق و همچنین امکان خرید و فروش و مبادله در طول زمان برای این کالاها وجود داشته باشد به طوری‌که بتوان در هر دوره قیمت عملی فروش آن قلم را اخذ کرد. همچنین در طول زمان از یک ثبات نسبی در سبد خانوار برخوردار باشند، و با توجه به روند مصارف و هزينه­ خانوارها، پيش بيني شود كه در آينده نزديك قلم مورد نظر داراي ضريب اهميت بالایی است و در سبد مصرف خانوار حفظ می­‌شود.

 بر اساس سال پایه 1400 چه تغییراتی در وزن کالاها و خدمات در سبد مصرفی خانوارهای کشور اتفاق افتاده است؟

 بررسی اوزان کالاها و خدمات در سبد مصرفی خانوارهای کشور در سال پایه 1400 نشان می‌­دهد که وزن خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات از 27.24 درصد در سال  1395 به 29.44 درصد در سال 1400 افزایش یافته و وزن کالاهای غیر خوراکی و خدمات از 72.76 درصد به 70.56 درصد کاهش یافته است. در بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، وزن گروه خوراکی‌ها از 25.55 درصد به 27.43 درصد افزایش یافته است در بخش کالاهای غیر خوراکی و خدمات بیشترین وزن مربوط به مسكن ، آب ، برق ، گاز و ساير سوخت‌ها می‌­باشد که وزن آن از 35.50 درصد در سال 1395 به 36.11 درصد در سال 1400 افزایش یافته است.

جزئیات تغییرات در اوزان و سایر ویژگی‌­های سال پایه جدید در قالب دو گزارش فراداده طرح و همچنین گزارش تحلیلی تغییر سال پایه، در درگاه ملی آمار به آدرس www.amar.org.ir  قرار گرفته است.  

لطفا گزارشی از آخرین نرخ تورم را ارائه فرمائید.

طبق آخرین اطلاعات گردآوری شده از 31 استان کشور، در فروردین ماه 1402، نرخ تورم ماهانه کل کشور 3.7 درصد بوده است که نسبت به ماه قبل (اسفند ماه 1401) یک واحد درصد کاهش داشته است. در این ماه نرخ تورم گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات «4 درصد و نرخ تورم گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات «3.5 درصد بوده است. همچنین در فرورین ماه 1402 نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور 55.5 درصد بوده است که در مقایسه با ماه قبل 1.5 واحد درصد افزایش داشته است.

در این ماه نرخ تورم سالانه خانوارهای کل کشور 47.6 درصد بوده است که نسبت به ماه قبل 1.8 واحد درصد افزایش داشته است، نرخ تورم خانوارهای شهری 46.7 درصد و نرخ تورم خانوارهای روستایی 52.7 درصد بوده است. در فروردین ماه بیشترین نرخ تورم با 56.9 درصد مربوط به استان لرستان و کمترین نرخ تورم با 43.7 درصد مربوط به استان تهران بوده است.

نتایج تفصیلی نرخ تورم فروردین ماه 1402 در درگاه ملی آمار به آدرس www.amar.org.ir در دسترس عموم قرار دارد.

آیا در نسخه انتشاراتی گزارش تورم تغییراتی ایجاد شده است یا نتایج با همان فرمت قبلی منتشر می­شود؟

در گزارشات انتشاراتی نرخ تورم با سال پایه 1395 که تا بهمن ماه 1401 منتشر شد طبق تقویم انتشاراتی مرکز آمار ایران خلاصه نتایج کل کشور، نقاط شهری و نقاط روستایی در روز یکم ماه بعد منتشر می­‌شد. گزارشات تورم دهکی و استانی و متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب نیز به مرور زمان تا 11 امین روز ماه بعد منتشر می‌­شد. درگزارشات انتشاراتی نرخ تورم با سال پایه 1400، با توجه به بهبودهایی که در نرم افزار محاسباتی نرخ تورم ایجاد شد امکان بررسی نتایج و اخذ خروجی همزمان از گزارشات ملی، دهکی و استانی فراهم شد لذا در همان روز اول ماه بعد، گزارش انتشاراتی ملی، دهکی و استانی با تغییراتی در شکل و محتوا نسبت به سال پایه قبلی منتشر می­‌شود و فایل اکسل نتایج تفصیلی نیز در کوتاه‌ترین زمان ممکن در بخش سری زمانی درگاه ملی آمار بارگذاری خواهد شد. گزارش انتشاراتی متوسط قیمت نیز که قبلا در تاریخ 11 ام ماه بعد منتشر می‌­شد در 5 ام ماه بعد منتشر خواهد شد.

همچنین سعی شده است نتایج انتشاراتی همانند سال پایه قبلی بر اساس 12 بخش اصلی طبقه بندی COICOP منتشر شود تا قابلیت مقایسه بین المللی نیز داشته باشد. در برخی از بخش­‌های 12گانه با توجه به اهمیت آن بخش در کشورمان، نتایج زیرگروه‌­ها نیز آورده شده است که از جمله آن می‌­توان به بخش خوراکی­‌ها و آشامیدنی‌­ها و مسکن اشاره کرد. در بخش حمل و نقل نیز با توجه به اهمیت این بخش و اینکه عمده نتایج این بخش در دو حوزه کاملا متفاوت حمل و نقل عمومی و خرید وسال نقلیه قرار می‌­گیرد که هر کدام متولی جداگانه‌­ای دارد؛ برای رصد بهتر قیمت­‌ها، طبق طبقه بندی COICOP در خروجی نتایج انتشاراتی سال پایه جدید، بخش حمل و نقل با سه زیر مجموعه خود یعنی، خرید وسایل نقلیه، استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی و خدمات حمل و نقل عمومی آورده شده است.

در پایان لازم می­دانم از زحمات شبانه‌­روزی همکاران پرتلاش خودم در مرکز آمار ایران و همچنین همکاران پرتلاش و زحمت کش­مان در سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان­‌های کشور که در چند سال اخیر در راستای تغییر سال پایه طرح­‌های شاخص قیمت همکاری بسیار نزدیکی با مرکز آمار ایران داشته‌­اند تشکر و قدردانی نمایم.