امروزه اغلب کشورها شاخص­های عمده بیکاری در مقاطع زمانی را محاسبه و اعلام می­کنند. اما جابه­ جایی ­های بازار کار که ممکن است در داخل این مقاطع زمانی رخ ­دهد، در این شاخص ­ها بیان نمی­شود. از زمانی که استفاده از الگوی چرخشی در نمونه­ گیری نیروی کار کشورها در دستور کار قرار گرفت، این امکان نیز فراهم شد. پس از تجدید نظر همه جانبه مرکز آمار ایران در آمارگیری اشتغال و بیکاری، از سال ۱۳۸۴، آمارگیری نیروی کار به­ طور فصلی با روش نمونه ­گیری چرخشی و با هدف دستیابی به شاخص­ های فصلی و سالانه نیروی کار و تغییرات آن در سطح کل کشور و استان­ها اجرا شد. از مهم­ترین مزیت­ های این نوع نمونه­گیری دسترسی به آمارهای جریان نیروی کار و امکان تحلیل­های جدید است. آمارهای جریان، همه آمارهای ورودی و خروجی نیروی کار و تغییر وضعیت نیروی کار افراد بین دو دوره را ارائه می نماید. بر اساس این آمارها، احتمال­ های انتقال، تغییر اشتغال، شغل­های ایجاد شده و شغل­های از بین رفته قابل محاسبه است. (فلاح و جوادی، ١٣٩٣)

آگاهی از تغییرات نیروی کار در سطح فردی، که بیان­گر پویایی بازار کار است برای سیاست­گذاران و ناظران اجرای برنامه­ های اقتصادی بسیار مهم است. زیرا بعد از اجرایی شدن یک راهبرد اشتغال زایی، بررسی عملکرد آن ضروری است. بدین منظور، طی یک دوره در نظر گرفته شده، اندازه و ویژگی های جمعیتی افرادی که اشتغال خود را از دست داده ­اند، اندازه و ویژگی­های جمعیتی افرادی که کار پیدا کرده اند و اندازه و ویژگی­های جمعیتی افرادی که وضعیت نیروی کار آن­ها طی زمان در نظر گرفته شده، تغییر کرده است، بسیار مهم و قابل بررسی است.

بازار کار به­ طورکلی با استفاده از آمار جمعیت فعال، سطح اشتغال و نرخ بیکاری مورد مطالعه قرار می­گیرد. مقایسه این شاخص­ها در زمان­های مختلف، تغییرات بازار کار را طی زمان نشان می­دهد. اما جابه­ جایی ­هایی که در داخل این مقاطع زمانی رخ می­دهد با این شاخص ­ها مشخص نمی­شود. به منظور آگاهی از جابه ­جایی های داخل مقاطع، آمارهای جریان محاسبه می­شود. داده­ های جریان، همه تغییراتی که ممکن است داده­ های مقطع نشان ندهند را پوشش می­دهد. برای تدوین و نظارت بر سیاست­های بازار کار، آمارهای مقطع نیروی کار به آمارهای جریان نیروی کار به عنوان مکمل نیاز دارد (باکر و همکاران، ۱۹۹۶)، زیرا داده­های مقطع نیروی کار به ­تنهایی نمی­توانند کل اطلاعات مورد نیاز برای بررسی جزئیات حرکت جریان­های در نظر گرفته شده را به­ وسیله برنامه­ های مختلف ارائه نمایند. به ­خصوص این­که سیاست­های بازار کار در بیشتر موارد، برای متأثر ساختن جریان­ها در جمعیت هدف، خواه از طریق تشویق، جلوگیری یا تغییر مسیر آن­ها طراحی شده است.

ماتریس انتقال، اطلاعات غنی برای تحلیل جریان­های نیروی کار فراهم می­کند، زیرا جریان­ های خروجی و ورودی غیرفعال، شاغل و بیکار را تولید می ­نماید. توجه شود که برای ارائه براوردهای این جدول، از وزن­ های فصل دوم مربوط به افراد مشترک در دو فصل استفاده می­شود. همچنین برای ویژگی­های فردی مانند جنسیت نیز اطلاعات مربوط به فصل دوم در نظر گرفته می­ شود.

تحلیل حاضر آمارهای جریان از تابستان ١٣٩٩ به تابستان ١٤٠٠ را بررسی خواهد کرد. در تحلیل حاضر آمارهای جریان بر حسب جنسیت، وضع فعالیت اقتصادی و بخش­های عمده فعالیت اقتصادی ارائه شده است.

برای مشاهده متن کامل به فایل پیوست مراجعه کنید.