طرح آمارگيري هزينه ودرامد خانوار با قدمتي 50 ساله از مهم‌ترين طرح­هاي آماري مركز آمار ايران است. هدف كلي اين طرح، برآورد متوسط هزينه‌ها و درامد يك خانوار شهري و یک خانوار روستايي در سطح کشور و استان‌ها است. در سال 1397 تعداد خانوارهاي آمارگيري شده در اين طرح 20350 خانوار نمونه در نقاط شهری و 18610 خانوار نمونه در نقاط روستايي كشور است.

نگاهي به اهم نتايج طرح درسال 1397 در مناطق شهري و روستايي نشان مي‌دهد كه:

-  متوسط هزينه‌ كل خالص سالانه‌ يك خانوار شهري 393 میلیون و 227 هزار ريال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل 3,19 درصد افزايش نشان مي دهد. از هزينه‌ كل سالانه‌ خانوار شهري 94 میلیون و 505 هزار ريال با سهم 0,24 درصد مربوط به هزينه‌های خوراكي و دخاني و 298 میلیون و 722 هزار ريال با سهم0,76 درصد مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي بوده است. دربين هزينه‌‌هاي خوراكي و دخاني، بيشترين سهم با  0,21  درصد مربوط به هزينه‌ گوشت و در بين هزينه‌هاي غيرخوراكي بيشترين سهم با 0,45 درصد مربوط به هزينه مسكن، سوخت و روشنايي بوده است.

-  متوسط درامد اظهار شده‌ی سالانه‌ يك خانوار شهري 434 میلیون و 905 هزار ريال بوده است كه نسبت به سال قبل، 6,18  درصد افزايش داشته است. بر اين اساس در سال 1397 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهاي شهري نزدیک به رشد هزينه كل سالانه است. منابع تامين درامد خانوارهاي شهري نشان مي­دهد كه 4,33 درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگيري، 0,17 درصد از مشاغل آزاد كشاورزي و غيركشاورزي و 6,49 درصد از محل درامدهاي متفرقه خانوار تأمين شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1396 نسبت به سال 1397  نشان می­دهد كه خانوارهاي استفاده كننده اتومیبل شخصی از 6,50 به 2,53 ، یخچال فریزر از2,63 به 5,68، جاروبرقی از 0,91 به 5,91، ماشین لباسشویی از 3,86  به 6,86، ماشین ظرفشویی از  3,7 به 4,8، اجاق گاز از 9,98 به 2,99 و مایکروويو و فرهاي هالوژن دار از 4,12 به 6,12 افزايش يافته است.

- در سال 1397، عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی 7,93 درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.

-  متوسط هزينه‌ كل خالص سالانه‌ يك خانوار روستایی 214 میلیون و 472 هزار ريال بوده است كه  نسبت به سال قبل 0,20 درصد افزايش نشان مي‌دهد. از هزينه‌ كل سالانه‌ خانوار روستايي 80 میلیون و 246 هزار ريال با سهم 0,37 درصد مربوط به هزينه‌هاي خوراكي و دخاني و 134 میلیون و 226 هزار ريال با سهم 0,63 درصد مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي بوده است. در بين هزينه‌هاي خوراكي و دخاني، بيشترين سهم با 0,24 درصد مربوط به هزينه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن و در بين هزينه‌هاي غيرخوراكي، بيشترين سهم با 0,28 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنايي بوده است.

-  متوسط درامد اظهار شده­ سالانه‌ يك خانوار روستايي 233 میلیون و 114 هزار ريال بوده است كه نسبت به سال قبل 5,15 درصد افزايش داشته است. منابع تامين درامد خانوارهاي روستایی نشان مي­دهد كه 7,30 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگيري، 9,31 درصد از مشاغل آزاد كشاورزي و غيركشاورزي و 4,37 درصد از محل درامدهاي متفرقه خانوار تأمين شده است.

• مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1396 نسبت به سال 1397  نشان می­دهد كه خانوارهاي استفاده كننده اتومیبل شخصی از 6,29 به 3,32، یخچال فریزر از 2,45 به 2,49، اجاق گاز از 0,98 به 3,98، جاروبرقی از 6,64 به 1,66، ماشین لباسشویی از 9,53  به 0,56،  ماشین ظرفشویی از  3,0به 5,0 و مایکروویو و فرهاي هالوژن دار از 9,1 به 0,2  درصد افزايش رسیده است.

- در سال 1397 عمده ترین نوع سوخت مصرفی 8,67 درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 4,20 درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسي متوسط هزينه كل سالانه يك خانوار شهري نشان مي‌دهد كه استان تهران با 584 میلیون و 676 هزار ريال بيشترين و استان كرمان با 237 میلیون و 415 هزار ريال كمترين هزينه را در سال 1397 داشته‌اند.

همچنين استان تهران با 640 میلیون و 303 هزار ريال بيشترين و استان آذربايجان غربي با 264 میلیون و 711 هزار ريال، كمترين متوسط درامد سالانه يك خانوار شهري را در سال 1397 به خود اختصاص داده است.

براي مشاهده فايل چكيده به فايل پيوست مراجعه كنيد.